Mam 9. miesięcy – to dla mnie prawdziwa rewolucja!

Czas, nazywany przez specjalistów rewolucją 9. miesiąca, stanowi początek długiego, trwającego kilkanaście lat procesu rozwoju komunikacji. W tym okresie w rozwoju dziecka dokonują się ogromne zmiany w sposobie komunikowania się z otoczeniem, w sposobie postrzegania świata i siebie w przestrzeni społecznej.

„Około dziewiątego miesiąca życia niemowlęta zaczynają przejawiać mnóstwo nowych zachowań, które wydają się wskazywać na coś w rodzaju rewolucji w ich sposobie widzenia świata, zwłaszcza świata społecznego”.
M.Tomasello

Działania intencjonalne – dziecko zaczyna dostrzegać zależności pomiędzy intencją, a działaniem. Uświadamia sobie, jaki cel chce osiągnąć i jakim narzędziem musi się posłużyć, by wywołać odpowiednią reakcję otoczenia (np. odsunąć kocyk zasłaniający zabawkę; zastukać przedmiotem o przedmiot, by usłyszeć dźwięk; zapłakać lub zakwilić, by „zawołać” mamę). Dodatkowo wzmacniając nasze reakcje na tego typu działania pokazujemy maluchowi, że jest ważny, zauważalny i rozumiany przez otoczenie, a to zachęca go do częstszego wchodzenia w interakcje.

Gest wskazywania palcem – jest pierwszym sygnałem, iż dziecko jest gotowe na czynne nabywanie nowych znaczeń. Palec wyciągnięty w kierunku osoby lub przedmiotu to wyraźny sygnał, iż dziecko zaczyna rozumieć, że to, co widzi ono, widzą także inni. Gest wskazywania placem najczęściej wywołuje u dorosłego reakcje słowną: dziecko domaga się odpowiedzi na pytanie: co lub kto to jest? bądź działanie: dziecko wskazuje na przedmiot, ponieważ chce go dostać. Dorosły reagując na gest ponownie wzmacnia w maluchu poczucie wartości i motywuje go do powtarzalności tego typu zachowań.

Powtarzanie – dziecko coraz bardziej świadomie zaczyna używać własnej „mowy”. Bawi się dźwiękiem, śpiewając, pokrzykując, mrucząc, popiskując czy piszcząc w różny sposób, modulując siłę i natężenie swojego głosu. Bawiąc się z maluszkiem warto więc prezentować mu różne dźwięki mowy, zachęcać do wchodzenia w dialog (tutaj każda reakcja ze strony dziecka jest próbą rozmowy).

Naśladowanie – maluch coraz chętniej naśladuje najbliższe otoczenie, potrafi zaobserwować gesty, mimikę, ruch i powtórzyć proste działania, a także odtworzyć je w innym momencie, by wywołać celową reakcję otoczenia (np. robi „papa” na pożegnanie; klaszcze w rączki, by usłyszeć „kosi kosi”; powtarza „amam”, by dostać coś do jedzenia). To kopiowanie zachowania otoczenia pokazuje jak bacznie malec obserwuje swoich bliskich, jak analizuje i rozumie zjawiska wokół siebie, a to kolejny ważny krok do zdobywania nowych etapów rozwoju.

Pole wspólnej uwagi – dziecko zaczyna dostrzegać relacje trójstronne i używa tej formy komunikacji, by osiągnąć zamierzony cel. Najpierw kieruje uwagę tam, gdzie dorosły (parząc w tym samym kierunku), następnie coraz bardziej świadomie kieruje uwagę opiekuna na interesujący je przedmiot, by poprzez wzrok lub wskazywanie osiągać kolejne cele (np. patrzy na butelkę, by dostać picie; wyciąga rękę w kierunku zabawki, by ją złapać; patrzy w kierunku dorosłego, by obserwować jego działania). To także forma prowadzenia dialogu z drugą osobą, obserwowanie reakcji, rozumienie komunikatów i w efekcie aktywne działanie.